Kategori: Şiir

Puşkin'in 1833 yılında yazdığı sonuncu, olgun ve derinlikli destansı şiiri sayılan Bakır Atlı, şairin ölümünden sonra, 1837 yılında yayımlandı. Şiir el yazısı halinde kalmıştı. Yapıtın metni sansüre uğramış, yazıldığı biçimiyle yayımlanabilmesi için yılların geçmesi gerekmiştir. Bakır Atlı, tarihsel, toplumsal, felsefi, fantastik özellikleriyle Puşkin'in epik şiirleri arasında en bileşik yapıda olanıdır. Şiirde, tarihsel, güncel, kişisel öğeler iç içe örülüdür.
Bakır Atlı'nın konusu Dekabristlerle ilgilidir. Rus düşünce ve siyasal savaşım tarihinde Dekabristler, Büyük Petro'nun davasının sürdürücüsü gibi görülüyorlardı. Toprak köleliğinin kaldırılması, üniter cumhuriyet ya da anayasal monarşi kurulması amacıyla örgütlenen Rus devrimcileriydiler. Ve bu siyasal hareket köklerini Petro'nun reformlarından alan düşüncelerin gelişmesi olarak değerlendiriliyordu. 1825 yılında Rus düşünürü Herzen, Dekabristlerin başkaldırı girişiminin bastırılmasını değerlendirirken, Çar Nikolay'ın toplarının isyana karşı ve Petro anıtına karşı aynı derecede yönelmiş olduğunu yazıyordu. Büyük Petro, Dekabristlerin düşlerini özdeşleştirdikleri ve düşüncelerinde köklerini aldıkları Rus çarıydı, ama onun kurduğu imparatorluk Dekabristlerin hareketini ezmiş ve dağıtmıştı. Bunun bir yansıması olarak Bakır Atlı'da övgü ve eleji şiirinin coşku ve keder öğeleri bir yapıda uyumlanır ve Büyük Petro'nun düşünceleri ve zavallı Yevgeni'nin yazgısı aynı şiirsel yapıda yoğurulur. Ancak, 1825 yılında çarlığı devirme girişimi başarısızlığa uğrayan Dekabristlerin idamlarla ve kitlesel sürgünlerle cezalandırıldığı Rusya'nın otokratik yönetim ortamında Puşkin, Rusya gerçekliğini simgelerle zorluyordu.
Şair, Bakır Atlı öyküsünün sonsözünü ufak bir ada üzerindeki sahneyle sona erdiriyor. Bu, Goloday adasıydı ve idam edilen Dekabristler, söylentiye göre, bu adada gizlice gömülmüşlerdi. Neva nehrinin taşkınlarının adaya savurduğu kulübe imgesi ise, sahibesi dul kadın ve kızı tipleriyle, Puşkin'in "Kolomna'daki Ev" öyküsünde işlenmişti ve şair kendisi, Petersburg'un söz konusu Kolomna bölgesinde bir süre yaşamıştı.
Bakır Atlı'da geçen Petro anıtı, 1768-1778 yıllarında yontucu E.M. Falkone tarafından yapılmıştır. 1600 ton ağırlığında, granit kaya üzerinde bronzdan atlı yontudur. Puşkin, şairce tasarrufuyla anıtı Bakır Atlı olarak ifade etmiştir.